جوش هورمونی زمانی بروز میکنند که هورمونهای بدن بیش از اندازه تولید شود که نتیجه آن تحریک یا ترشح بیش از حد چربی پوست خواهد بود. در حالت طبیعی، چربی تولید شده باعث حفظ رطوبت و لطافت پوست میشود. اما هنگامی که چربی ترشح شده بیش از حد نرمال باشد، منفذ پوست و فولیکولهای مو مسدود شده و جوشهای بدشکل و مزاحم ظاهر خواهند شد.
ساختار بدن هر فرد با دیگری متفاوت است؛ لذا میزان حساسیت بدن نسبت به تغییرات هورمون در هرکس با دیگری متفاوت خواهد بود. به همین خاطر علائم افزایش هورمون در افراد مختلف یکسان نخواهد بود. شاید از خود بپرسید که چه هورمونهایی باعث ایجاد جوشهای صورت میشود؟ هورمون تستوسترون و آندروژن از مهمترین هورمونهایی هستند که در بروز جوش هورمونی نقش دارند.
علل بروز جوشهای هورمونی چیست؟
- قاعدگی؛
- کیستهای تخمدان مانند سندروم پلی کیستیک؛
- تنبلی تخمدان؛
- یائسگی؛
- بارداری؛
- عارضه مصرف دارو؛
- افزایش سطح آندروژن
علائم اصلی جوشهای هورمونی چیست؟
جوشهای هورمونی اصولا در ناحیه پیشانی، بینی و چانه بهوجود میآیند. توجه داشته باشید این نواحی، شایعترین مواضع ایجاد جوش هستند. اما جوشی که به علت نوسانات هورمونی ایجاد میشود ممکن است در تمام نقاط صورت و بدن خود را نشان بدهد. بنابراین مشاهده آکنه با منشا هورمونی در نقاط مختلف صورت، مانند گونه، اطراف لب و اطراف چانه غیرممکن نخواهد بود. جوشهای هورمونی میتوانند به شکل خفیف تا شدید بهوجود بیایند.
زمانی که دچار جوش هورمونی خفیف میشوید، معمولاً هیچگونه درد و التهابی را احساس نمیکنید و مشکل با بروز چند جوش سرسیاه و سرسفید حل میشود. در بیشتر موارد هم این نوع جوشهای هورمونی به شکل خودبهخود و بدون نیاز به مراجعه پزشک و مصرف دارو از بین میروند. جوشهای هورمونی با شدت متوسط عموما به شکل یک جوش قرمز بزرگ دیده میشود که عفونی و ملتهب است
عوارض جوش هورمونی چیست؟
از آن جهت که آکنه هورمونی اغلب عمیق و زیر پوستی هستند، باعث آسیب دیدن بافتهای پوستی و ایجاد اسکار بر روی سطح پوست میشوند. به همین دلیل تشخیص و درمان جوش های هورمونی صورت بسیار حائز اهمیت خواهد بود. برخی از آسیبهای انواع جوش هورمونی به شرح زیر است:
- التهاب پوست
- افزایش چربی پوست صورت
- رشد باکتریهای مختلف بر روی سطح پوست
- ایجاد منافذ پوستی
- ایجاد لک پوست
- ایجاد حفرههای عمیق
نقش هورمونها در ایجاد جوش چیست؟
هورمون مردانه تستوسترون یکی از عوامل اصلی ایجاد جوش در مردان و زنان است .
“در بدن خانم ها هورمونهای زنانه در طی یک سیکل ماهیانه دچار تغییرات می شود ولی هورمون تستوسترون به میزان بسیار کمی ثابت است .“
تعادل بین هورمون های استروژن و پروژسترون از یک طرف و تستوسترون از طرف دیگر باعث عدم ایجاد جوش می شود . به هر دلیلی این تعادل به هم بخورد باعث ایجاد جوش در خانم ها میشود به این الگوی ایجاد جوش جوش هورمونی یا آکنه گویند
درمان جوش های هورمونی چگونه است؟
راههای موجود برای درمان جوش های هورمونی با توجه به شدت آسیبدیدگی صورت و بدن ، نوع جوش و مدت زمان بروز آن مشخص میشود. اگر شما مبتلابه جوشهای هورمونی خفیف و قابل کنترل شدهاید، معمولاً بدون نیاز به پزشک و مصرف دارویی خاصی درمان خواهید شد.
اما درصورتی که جوشهای هورمونی شما بسیار شدید و ملتهب شده باشند، بهترین اقدام مراجعه به یک پزشک متخصص جهت تشخیص و تجویز داروهای مخصوص آکنه مانند آنتیبیوتیک، ترتینوئین و ایزوترتینوئین است. پزشک متخصص با انجام آزمایشهای گوناگون و معاینه حضوری ابتدا علت و شدت ضایعه را تشخیص میدهد و سپس در درمان آن به شما کمک میکند. در ادامه راهکارهایی که به درمان جوش های هورمونی منتهی میشود را برایتان شرح میدهیم.
تغییر سبک زندگی
سبک زندگی صحیح و داشتن یک لایف استایل سالم به شما کمک میکند همیشه پوستی سالم و شفاف داشته باشید و از بروز مشکلات اینچنینی جلوگیری نمایید. هر چند شاید تغییرات کوچک در سبک زندگی و اصلاح کیفیت آن برای درمان جوش های هورمونی شدید تنها راه درمانی نباشد، اما مطمئن باشید رعایتکردن همین موارد کوچک در کنار مصرف داروهای تجویزشده توسط پزشک متخصص، روند درمان و بهبود جوشهای شما را سرعت میبخشد
- سعی کنید تا حد امکان از خاراندن و دستکاریکردن جوشهای خود اجتناب نمایید، زیرا این کار باعث بازشدن ضایعه آکنه و ورود هوا به آن میشود. در این وضعیت، باکتریها میتوانند بهسادگی وارد منافذ پوست شما شوند و موضع آسیبدیده را مستعد بروز التهاب و به وجودآمدن ضایعات عفونی کنند.
- توصیه میشود در شرایط معمولی که تعریق زیادی ندارید، بیش از دوبار درطول روز صورت خود را نشویید. به یاد داشته باشید تعریق شدید باعث بروز التهابات پوستی و شدیدشدن ضایعات هورمونی میشود. سعی کنید روزی دو مرتبه با فومهای شستشوی مناسب با پوست خود، صورتتان را بشویید.
- برای سلامت پوست خود بهتر است کمتر لوازم آرایشی را استفاده نمایید. لوازم آرایشی با هر کیفیتی باعث تحریکشدن جوشهای شما شده و التهاب آن را افزایش میدهند. درصورت لزوم استفادهاز این محصولات، توجه داشته باشید حتما لوازمی که بر پایه آب قرار دارند را تهیه کنید.
- مصرف روزانه چای سبزبه بهبود وضعیت پوست شما کمک شایانی میکند. سعی کنید هر روز یک یا دو فنجان چای سبز میل کنید، زیرا طبق تحقیقات، چای دارای ترکیبات ضد التهابی خفیف است و میتواند قرمزی و التهاب موضع آسیبدیده را رفع کند.
- حتما در رژیم غذایی خود غذاهای حاوی آنتیاکسیدان را بگنجانید. عدم استفادهاز آنتیاکسیدانها باعث افزایش التهاب و تعداد جوشهای هورمونی شما میشود. آنتیاکسیدانها به شکل قابل توجهی حساسیت و التهاب پوست شما را کاهش خواهند داد.
رتینوئید و دیگر محصولات موضعی
مصرف محصولات طبیعی مثل چای سبز میتواند آکنههای حفیفتر را کمی کنترل کرده و شرایط آنها را بهبود ببخشد، اما اصولا تاثیری روی جوشهای متوسط و شدید ندارد. بنابراین با تجویز پزشک باید سراغ داروهای رتینوئید بهعنوان یک ابزار قدرتمند در کنترل جوشهای هورمونی بروید. رتینوئیدها از مشتقات ویتامین A محسوب میشوند و همانطور که میدانید، این ویتامین قدرت و سرعت فرایند ترمیم و بازسازی پوست را افزایش میدهد.
در حقیقت با مصرف رتینوئیدها، دیگر چربی زمان لازم جهت مسدودکردن منافذ پوست شما را نداشته و در نتیجه بروز جوشهای هورمونی کمتری را شاهد خواهید بود. شما میتوانید رتینوئیدها را به شکل خوراکی یا موضعی استفاده نمایید.
آنتیبیوتیکها
آنتیبیوتیکها در دسته داروهایی قرار میگیرند که کارشان مبارزه با عفونتهای باکتریایی بوده و تاثیرات بسیار ملموسی در درمان جوش های هورمونی دارند. این داروها اساسا از بدترشدن وضعیت جوشهای هورمونی جلوگیری میکنند و شکل خوراکی آن برای درمان جوشهای هورمونی متوسط تا شدید در کنار رتینوئید و ترتینوئین تجویز میشود.
همانطور که اشاره کردیم، رتینوئیدها باعث سرعتیافتن فرایند ترمیم سلولهای پوست شده و مانع از مسدودشدن منافذ میشوند. اگر منافذ پوست مسدود شود، آنتیبیوتیکها از عفونیشدن آن جلوگیری کرده و ریسک بروز التهاب را به حداقل میرساند. تتراسایکلین، کلیندامایسین، ترومایسین، داکسیسایکلین و ماینوکسی سایکلین، از جمله آنتیبیوتیکهایی هستند که برای درمان جوش های هورمونی تجویز میشوند.
داروهای هورمونی
آخرین راه درمانی درصورتی که جوشهای هورمونی شما با داروهایی مانند رتینوئیدها، آنتیبیوتیکها و سایر روشهای موجود درمان نشود، قرصهای هورمونی خواهد بود. در این بین رایجترین داروی هورمونی قرص ضدبارداری است که برای درمان جوش های هورمونی زنان تجویز میشود.
نکات پایانی جهت درمان جوش های هورمونی و پیشگیری از ایجاد اسکار :
در این مقاله ما توجه شدیم که جوش هورمونی چیست و به سوال ” چگونه جوش های هورمونی را از بین ببریم ” پاسخ دادیم. اما بخاطر داشته باشید که برای درمان جوش هورمونی و جلوگیری از ایجاد اسکار و یا زخم باید نکاتی را رعایت نماییم که این نکات عبارتند از :
- از مواد شوینده ضد جوش و متناسب با جنس پوست استفاده کنید.
- از دستکاری جوشها و تحریک پوست جدا خودداری کنید.
- یک رژیم غذایی سالم و یک برنامه ورزشی منظم برای خود انتخاب کنید.
- استفاده از رتینوئیدها زیر نظر پزشک به درمان جوش های هورمونی صورت کمک خواهد کرد.
- اهمیت پاکسازی پوست را نادیده نگیرید.
- مصرف شکر، گوشت قرمز و کربوهیدراتها را محدود نمایید.
- در دوران بهبود از کرمهای ضد آفتاب متناسب با پوست استفاده کنید.